Жатыр мойны обыры — жатыр мойнындағы қатерлі ісік. Гистологиялық тұрғыдан екі негізгі түрі бар: аденокарцинома және жалпақ жасушалы карцинома/Рак шейки матки — злокачественное новообразование в области шейки матки. Гистологически различают две его основные разновидности: аденокарцинома и плоскоклеточный рак

Жатыр мойны обыры — жатыр мойнындағы қатерлі ісік. Гистологиялық тұрғыдан екі негізгі түрі бар: аденокарцинома және жалпақ жасушалы карцинома.
Жатыр мойны обырының нақты себептерін анықтау қиын. Дегенмен, жатыр мойны обырының даму ықтималдығын арттыратын белгілі қауіп факторлары бар.
Ең маңызды қауіп факторы адам папилломавирусының инфекциясы болып табылады. Түрлі дереккөздерге сәйкес, жатыр мойны обырының 99% -ы адам папилломавирусымен (HPV) байланысты. Әйелдердің 80% -ы өмір бойы осы патогенді жұқтырады. Көбінесе жатыр мойны обырының кінәлілері HPV 16 және 18 типтері болып табылады.
Басқа қауіп факторлары:
• Иммундық жүйенің әлсіреуі. Егер әйелдің иммундық жүйесі қалыпты жұмыс істесе, оның денесі 12-18 ай ішінде папиллома вирусынан құтылады. Бірақ иммундық жүйе әлсіреген болса, инфекция ұзаққа созылады және қатерлі ісік қаупін арттырады.
• Азғындық жыныстық қатынас. Серіктестерді жиі ауыстыру HPV жұқтыру қаупін арттырады.
• Акушерлік анамнез. Егер әйел үш немесе одан да көп жүкті болса немесе оның бірінші жүктілігі 17 жасқа дейін болса, қауіп екі есе артады.
• Тұқым қуалаушылық. Егер әйелдің анасы немесе әпкесі жатыр мойны обырына шалдыққан болса, оның қаупі 2-3 есе артады.
• Темекі шегу. Жаман әдет те тәуекелді екі есе арттырады.
• Ауызша контрацептивтерді 5 жыл немесе одан да көп қолдану. Оларды қабылдауды тоқтатқаннан кейін тәуекелдер бірнеше жыл бойы төмендейді.
Алдын алу
Жатыр мойны обырының негізгі қауіп факторларының бірі адам папилломавирусы болып табылады. Сондықтан алдын алу шаралары ең алдымен инфекцияның алдын алуға бағытталған болуы керек:
• Азғындық жыныстық қатынасқа, әсіресе бірнеше серіктесі бар еркектерге жағымсыз. Бұл инфекциядан 100% қорғамайды, бірақ бәрібір тәуекелдерді айтарлықтай азайтуға көмектеседі.
• Презерватив тек HPV-ден ғана емес, сонымен қатар АИТВ-инфекциясынан да қорғауға көмектеседі. Олар сондай-ақ 100% қорғауды қамтамасыз етпейді, өйткені олар жұқтырған терімен байланысын толығымен жоя алмайды.
• HPV вакциналары жақсы алдын алу шарасы болып табылады, бірақ олар әйел әлі жұқтырмаған жағдайда ғана жұмыс істейді. Вирус ағзаға әлдеқашан енген болса, вакцина көмектеспейді. Қыздарға 11 жастан бастап екпе сала бастайды.
Өмір салтына байланысты екінші қауіп факторы — темекі шегу. Егер сіз осы жаман әдеттен зардап шегетін болсаңыз, одан бас тартқан дұрыс.
Скрининг үлкен маңызға ие – ол ісік алды өзгерістер мен жатыр мойны обырын ерте кезеңде анықтауға көмектеседі. Сіз гинекологқа тексерілу үшін жүйелі түрде баруыңыз керек, PAP тестін тапсырып, сынақтан өтуіңіз керек.
Жатыр мойны обыры бар науқастардың өмір сүруінің негізгі болжамдық факторы — бұл процестің ауқымы. Сондықтан онкологиялық аурулардың дамуына қарсы ең тиімді құрал мамандардың жүйелі профилактикалық тексерулері болып табылады.

Рак шейки матки — злокачественное новообразование в области шейки матки. Гистологически различают две его основные разновидности: аденокарцинома и плоскоклеточный рак.
Точные причины рака шейки матки назвать сложно. Но известны факторы риска, которые повышают вероятность возникновения рака шейки матки.
Наиболее значимый фактор риска – папилломавирусная инфекция. По разным данным, до 99% случаев рака шейки матки связаны с вирусами папилломы человека (ВПЧ). До 80% женщин в течение жизни оказываются инфицированы этим возбудителем. Чаще всего виновниками рака шейки матки становятся ВПЧ 16 и 18 типов.
Другие факторы риска:
• Ослабленная иммунная система. Если иммунитет женщины работает нормально, ее организм избавляется от вируса папилломы в течение 12–18 месяцев. Но если защитные силы ослаблены, инфекция сохраняется дольше и повышает риск рака.
• Беспорядочные половые связи. Частая смена партнеров повышает вероятность заражения ВПЧ.
• Акушерский анамнез. Если у женщины было три или более беременностей, либо если первая беременность была до 17 лет, риски повышены в два раза.
• Наследственность. Если у матери или родной сестры женщины диагностирован рак шейки матки, ее риски повышены в 2–3 раза.
• Курение. Вредная привычка также повышает риски вдвое.
• Применение оральных контрацептивов в течение 5 лет и дольше. После прекращения их приема риски снижаются в течение нескольких лет.
Профилактика
Один из главных факторов риска рака шейки матки — вирус папилломы человека. Поэтому меры профилактики в первую очередь должны быть направлены на предотвращение заражения:
• Беспорядочные половые связи нежелательны, особенно с мужчинами, у которых было много партнерш. Это не защищает от заражения на 100%, но все же помогает сильно снизить риски.
• Презервативы помогут защититься не только от ВПЧ, но и от ВИЧ-инфекции. Стопроцентную защиту они тоже не обеспечивают, потому что не могут полностью исключить контакт с инфицированной кожей.
• Вакцины против ВПЧ — хорошее средство профилактики, но они работают лишь в случае, если женщина пока еще не инфицирована. Если вирус уже проник в организм, вакцина не поможет. Девочек начинают прививать с 11 лет.
Второй фактор риска, который связан с образом жизни, и на который можно повлиять — курение. Если вы страдаете этой вредной привычкой, от нее лучше отказаться.
Огромное значение имеет скрининг — он помогает вовремя выявить предраковые изменения и рак шейки матки на ранних стадиях. Нужно регулярно являться на осмотры к гинекологу, проходить PAP-тест и сдавать анализы .
Основным прогностическим фактором выживаемости пациенток при раке шейки является степень распространенности процесса. Поэтому самым эффективным средством против развития рака являются регулярные профилактические осмотры у специалистов.