Профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімі ПМСП шеңберінде халыққа профилактикалық қызмет көрсетеді, халықтың жыл сайынғы диспансеризациясын ұйымдастыру, сондай-ақ амбулаторлық жағдайда және үйде халыққа әлеуметтік және психологиялық қызметтер ұсынады.
Профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімінің негізгі міндеттері:
- Тіркелген халыққа профилактикалық және скринингтік тексерулер жүргізу.
- Ауруларды ерте кезеңдерінде анықтау және аурулардың дамуын, тәуекел факторларын алдын алу, халықтың денсаулығын қалыптастыру және нығайту.
- Диспансерлік тексерулер ұйымдастыру және жүргізу.
- Тіркелген халыққа психологиялық көмек және әлеуметтік қызмет көрсету.
- Денсаулықты сақтау үшін өмір салтын қалыптастыру қызметімен өзара байланыс ұйымдастыру.
- Денсаулық мектептерінің жұмысын ұйымдастыру.
- Халықтың денсаулығын сақтау және нығайту бойынша санитарлық-ағартушылық жұмыс жүргізу.
Бөлімнің негізгі функциялары:
- Тіркелген халыққа профилактикалық медициналық тексерулердің уақытылы өтуін қамтамасыз ету.
- Халықтың скринингтік жасына жататын топтарына профилактикалық медициналық тексерулер жүргізу, ауруларды және тәуекел факторлары бар адамдарды ерте анықтау (жүрек-қантамыр жүйесі аурулары, қант диабеті, глаукома, қатерлі ісіктер).
- Диспансерлік бақылауды ұйымдастыру және емдеу-сауықтыру шараларын жүргізу;
- Уақытылы және сапалы профилактикалық және әлеуметтік-психологиялық көмекті қамтамасыз ету.
- * Әлеуметтік жағдайды жалпы диагностика жүргізу және жеке тұлғаның әлеуметтік қызметтерге қажеттілігін анықтау.
- * Психологиялық диагностика жүргізу, психопрофилактикалық көмек көрсету және жеке және топтық көмек көрсету.
- Әлеуметтік-психологиялық патронажды үйде жүргізу.
- Сенім телефоны арқылы кеңес беру қызметтерін ұсыну;
- Денсаулықты сақтау үшін өмір салтын қалыптастыру жұмыстарына қатысу және денсаулық мектептерінің жұмысын ұйымдастыру.
- * Денсаулық күндері, айлықтар, декадниктер, ашық есік күндерін ұйымдастыру және жүргізу сияқты іс-шараларға қатысу.
Профилактика және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімі мына бөлімдерден тұрады:
- Скринингтік кабинет
- Дәрігерге дейінгі кабинет
- Әйелдерге арналған тексеру кабинеті
- Ерлерге арналған тексеру кабинеті
- Денсаулықты сақтау кабинеті
- Психолог кабинеті
- Әлеуметтік қызметкер кабинеті
- Диспансерлік кабинет
Скринингтік кабинет:
Кабинеттің қызметі тіркелген халықтың профилактикалық медициналық тексерулерін уақытылы өтуін қамтамасыз етуге бағытталған.
Скринингтік зерттеулерге жататын мақсатты топтар:
№ п/п | Мақсатты топ | Скринингтік зерттеулер түрі |
1 | 30-70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер, динамикалық бақылауда жоқ, артериалды гипертензия, ишемиялық жүрек ауруы, қант диабеті, глаукома аурулары бар адамдар | Артериалды гипертензия, ишемиялық жүрек ауруы, қант диабеті, глаукома және мінез-құлықтық тәуекел факторларын ерте анықтау |
2 | 30-70 жас аралығындағы әйелдер, динамикалық бақылауда жоқ, жатыр мойнының қатерлі ісігі бар адамдар | Жатыр мойны қатерлі ісігін ерте анықтау |
3 | 40-70 жас аралығындағы әйелдер, динамикалық бақылауда жоқ, сүт бездерінің қатерлі ісігі бар адамдар | Сүт безінің қатерлі ісігін ерте анықтау |
4 | 50-70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер, динамикалық бақылауда жоқ, тоқ ішек пен тік ішектің қатерлі және қатерсіз ісіктері бар адамдар | Колоректальді қатерлі ісікті ерте анықтау |
Дәрігерге дейінгі кабинет:
Кабинеттің қызметі скринингтік жасындағы халыққа медициналық профилактикалық тексерулер жүргізуге бағытталған, мақсат – ауруларды және тәуекел факторлары бар адамдарды ерте анықтау (жүрек-қан тамырлары аурулары, қант диабеті, глаукома, онкологиялық аурулар)
Әйелдерге арналған тексеру кабинеті:
Кабинеттің негізгі міндеті – әйелдерге профилактикалық тексеру жүргізу, мақсат – гинекологиялық, предопухолевтік және онкологиялық ауруларды ерте анықтау.
Ерлерге арналған тексеру кабинеті:
Кабинеттің негізгі міндеті – барлық ерлерді профилактикалық тексеруден өткізу, мақсат – ерте сатыдағы предопухолевтік және опухолевтік ауруларды анықтау.
Диспансерлік кабинет:
Диспансерлік бақылау – белгілі бір топтағы пациенттердің денсаулық жағдайын динамикалық бақылау болып табылады. Диспансерлік есепте тұрған пациенттерге жүйелі түрде бақылау жүргізіледі және денсаулық жағдайы бойынша тексерулер мен емдеу коррекциясы жүргізіледі.
Психолог кабинеті:
Психолог диагностикалық әдіс арқылы тұлғаның психологиялық мәселелерін анықтайды, әр түрлі әдістер мен техникалар арқылы психокоррекциялық көмек көрсетеді:
- Эмоционалды күйзелістерді түзету;
- Субличностар арасындағы қақтығыстар;
- Төмен өзіндік бағалау;
- Ресурстық күйді іздеу;
- Қарым-қатынас қиындықтары;
- Қиындықтарды жеңу;
- Қорқыныштар;
- Посттравматикалық синдром;
- Ата-ана мен бала арасындағы қатынастар мәселелері.
- Жүктілікке дайындық, жүктілік кезіндегі, босанудан кейінгі психологиялық көмек көрсету.
- Әртүрлі фобиялар мен қорқыныштарды жеңу;
- Психотравмалар;
- Депрессиялық күй;
- Отбасындағы қиындықтар;
Әлеуметтік қызметкерлер:
- Әлеуметтік қызметкердің міндеті – тіркелген халыққа мамандандырылған әлеуметтік-психологиялық және медициналық көмек көрсетуге көмек көрсету.
- Арнайы әлеуметтік қызметтер көрсету және қиын өмірлік жағдайларды жеңуге көмек көрсету;
- Әлеуметтік сала субъектілерімен бірлесіп медико-әлеуметтік көмек көрсету.
Денсаулықты сақтау кабинеті:
Кабинеттің негізгі қызметі – санитарлық-гигиеналық тәрбие жүргізу, денсаулықты сақтау және өмір салтын қалыптастыру, әр түрлі аурулар (темекі шегу, алкоголь, гиподинамия және т.б.) даму тәуекелдеріне қарсы күресті насихаттау.
Денсаулық мектептерінде топтық сабақтар жүргізіледі:
- «Артериалды гипертензия» мектебі
- «Бронхиальды астма» мектебі
- «Қант диабеті» мектебі
- «Жас ана» мектебі
- «Босануға дайындық» мектебі
- «Отбасын жоспарлау» мектебі
- «Мінез-құлықтық тәуекел факторлары» мектебі
- «Ұзақ өмір клубы» мектебі
- «Инсульт» мектебі
- ИБВДВ мектебі
«Артериалды гипертензия» мектебіне жоғары артериалды қысымы бар барлығына жүгінуге болады. Артериалды гипертензия – ересектер арасында жиі кездесетін созылмалы ауру. Бұл ауруды толық емдеу мүмкін емес, бірақ артериалды қысымды бақылауда ұстауға болады. Мектепте сізге артериалды гипертензияның алдын алу жолдарын, қысымды бақылау тәсілдерін, алғашқы белгілерін анықтау жолдарын үйретеді. Ерте кезеңде артериалды гипертензияны анықтап, динами
калық бақылауды бастау арқылы гипертониялық аурудың асқыну тәуекелін азайтуға болады.
«Қант диабеті» мектебінде қант диабетін емдеу мен алдын алу бойынша кеңестер беріледі. Мектепте науқастарға дәрістер, жеке әңгімелер, оқыту жүргізіледі. Қант диабетінің алдын алу, дұрыс тамақтану мен денсаулықты сақтау туралы айтылып, көрнекі түрде көрсетіледі.
«Бронхиальды астма» мектебінде осы аурумен ауыратындарға оқу жүргізіледі. Мектептің жұмысы аурудың дамуын, асқынулар мен өршуінің алдын алуға бағытталған. Пациенттердің ауруы, оның ерекшеліктері мен емдеу әдістері туралы білім деңгейін арттыру, арнайы құралдармен (ингаляторлар, небулайзерлер, спейсерлер, пикфлоуметрлер) пайдалану дағдыларын дамыту және тыныс алу жеткіліксіздігі кезінде әрекеттерді үйрету.
«Ұзақ өмір клубы» мектебі – 50 жастан асқан адамдарға арналған қолдау. Бұл жерде адамдар ұзақ және бақытты өмір сүру туралы сөйлесіп, жаңа достар тауып, стресстермен күресуді үйренеді, қартаюға деген позитивті көзқарасты қалыптастырады және ішкі тыныштық пен бақытқа жетеді. Мектепке қатысушылар скандинавиялық жүрісті жүргізеді.
«Отбасын жоспарлау» мектебі және «Босануға дайындық» мектебі – мектептердің жұмысы репродуктивті денсаулыққа жауапкершілікті көзқарасты қалыптастыру, жастарды отбасылық өмірге дайындау, моральдық тәрбиені қалыптастыру, жыныстық жолмен берілетін аурулардың алдын алу мәселелерінде кеңес беру, қоғамда жыныстық мәдениетті қалыптастыру сияқты кешенді іс-шараларды жүргізуге бағытталған.
«Инсульт» мектебі – мектептің жұмысы:
- Денсаулықты сақтау бойынша адамдардың мінез-құлқын өзгертуге бағытталған ақпараттық-оқыту жүйесін құру.
- Аурулардың даму тәуекелдері мен мінез-құлықтық факторлар туралы пациенттердің ақпараттылығын арттыру, пациенттерді денсаулықтарын сақтау үшін жауапкершілікке тарту.
- Мінез-құлықтық факторлардың денсаулыққа кері әсерін азайту бойынша пациенттердің дағдыларын қалыптастыру (тамақтану, қозғалыс белсенділігі, стресс басқару, зиянды әдеттерден бас тарту: темекі шегу, алкогольді көп ішу).
- Пациенттердің денсаулығына жауапкершілікпен қарауға, емделуге ынталандыру, медициналық қызметкерлердің ұсыныстарын орындауға мотивация қалыптастыру.
- Пациенттерде денсаулықты бақылау дағдыларын дамыту.
- Пациенттерді денсаулыққа әсер ететін себептер мен факторларды талдап, жеке сауықтыру жоспарын құруға үйрету.