Зооантогендік аурулар — бұл не және олардан өзіңізді қалай қорғауға болады? / Зооантпронозные заболевания — что это и как от них защититься?

Зооантогендік аурулар — бұл не және олардан өзіңізді қалай қорғауға болады?

Жаз маусымының басталуына байланысты адамдардың табиғи ошақты және зооноздық жұқпалы ауруларды жұқтыру қаупі айтарлықтай артады. Зооантогендік аурулар – адам мен жануарларға тән жұқпалы аурулар, олар ашық су қоймаларының суын, ауру жануарлармен, ауру малдың етімен ластанған жидектер мен басқа да жабайы өсімдіктерді тұтыну немесе жануарлармен тікелей байланыста болуы мүмкін. Ең өзектілері сібір жарасы, құтыру, бруцеллез, туберкулез, лептоспироз, туляремия т.б.Бұл аурулардың қоздырғыштары әртүрлі факторларға айтарлықтай төзімді, табиғатта ұзақ уақыт бойы айналады және табиғи ошақтардың ұзақ уақыт бойы өмір сүруін қамтамасыз етеді.
Сібір жарасы – барлық түрдегі ауылшаруашылық және жабайы жануарлардың, сондай-ақ адамдардың аса қауіпті жұқпалы ауруы.
Құтыру – орталық жүйке жүйесінің ауыр зақымдануымен, әдеттен тыс мінез-құлқымен, агрессивтілігімен, сал ауруымен және өлімімен сипатталатын барлық түрдегі жылы қанды жануарлардың және адамдардың аса қауіпті жіті зооантропоноздық ауруы. Құтыру қоздырғышының резервуары және негізгі көздері жабайы жыртқыштар (түлкі, қасқыр), сонымен қатар қаңғыбас және қаңғыбас иттер.
Бруцеллез – жануарлар мен адамдардың созылмалы түрінде болатын жұқпалы ауруы. Ауру адамдар үшін де қауіпті болып табылады, адамдарда буындардың зақымдануы және одан әрі мүгедектік түрінде асқыну жағдайлары жиі кездеседі.
Туберкулез – жануарлар мен адамдардың созылмалы жұқпалы ауруы. Инфекция көзі ауру жануар немесе адам болып табылады. Микобактериялар сүтпен, қақырықпен, нәжіспен бөлінеді. Бұл жағдайда азық, төсек-орын, су және көң тасымалдау факторы ретінде қызмет етеді. Жайылымдарда құрғақ жазда жұқтыру қаупі аз, бірақ ылғалды және суық жазда қауіп айтарлықтай артады (қоректену жолы). Иттер мен мысықтар ауру немесе сауығып кеткен адамдардан немесе ауру жануарлардың дезинфекцияланбаған еті мен сүтін жеу арқылы жұқтырады.
Лептоспироз – көптеген жануарлар түрлерінің жұқпалы, табиғи ошақты ауруы. Адамдар лептоспирозға да бейім. Инфекция қоздырғышының көзі ауылшаруашылық үй және жабайы жануарлар, тышқан тәрізді кеміргіштер мен аурудың клиникалық белгілері бар немесе симптомсыз лептоспирон тасымалдаушылары болып табылатын егеуқұйрықтар болып табылады.
Туляремия – бактериялық сипаттағы жұқпалы ауру. Бұл ауру лимфа түйіндерінің ұлғаюымен, көкбауырдағы қабыну және дегенеративті процестермен және паренхималық мүшелерде некротикалық, көптеген зақымданулардың пайда болуымен сипатталады. Ауыл шаруашылығы мен үй жануарлары, сондай-ақ адамдар ауруға бейім. Құстар тасымалдаушы. Ауру кең таралған.
Инфекция көзі — кеміргіштер (тышқандар, егеуқұйрықтар, гоферлер, хомяктар). Инфекция жабайы жануарлардың (қояндардың) етін жеу арқылы мүмкін. Эхинококкоз – адам эхинококк (эхинококк) тұқымдас таспа құрттардың дернәсілдік (кистозды) сатыларымен паразиттенген кезде дамитын созылмалы ауру. Орналасқан жеріне қарай олар бауырға, өкпеге, миға, сирек жүрекке және басқа мүшелерге әсер етеді. Адамдар үшін инфекция көзі ауру жануарлар болып табылады. Зооноздардың жануарлардан адамға берілу жолдары:
— ауру жануарлардың шағуы және тырнауы арқылы;
— жануардың нәжісімен немесе зәрімен байланыста немесе ауызша (лас қолмен ауызды немесе бетті ұстағанда, сондай-ақ ауру жануарлардан алынған өнімдер (сүт, ет, ірімшік, май, жұмыртқа, жүн) арқылы).

Антропозооноздардың алдын алудың негізгі әдістеріне мыналар жатады:
— ауру немесе күдікті жануарлармен байланысын шектеу. Жануардағы қандай да бір ауруға күдіктенсеңіз, онымен қарым-қатынасты шектеп, мемлекеттік ветеринариялық қызметтің ветеринариялық мамандарына хабарласу керек;
— жануарлармен үнемі байланыста болған кезде жеке қорғаныс шараларын сақтау;
— сапасы күмәнді етті, сондай-ақ дұрыс сақталмаған ет өнімдерін жеуден бас тарту. Тіпті тоңазытқышта сақталған кезде де майонез немесе тұздық қосылған ет салаты қауіпті бактериялардың көзіне айналуы мүмкін, ол бір рет адамның асқазан-ішек жолына түсіп, ауыр аурудың дамуына әкеледі;
— бактериалды зооноздар жұқтыру қаупі жоғары аймақтарда тазартылған суды ішу. Ластанған су ластанған тағамнан кем емес қауіпті. Суды қайнату немесе бөтелкеге салу керек;
— ветеринардың үй жануарларын үнемі тексеру;
— үй жануарларының торларын тамақ қалдықтарынан, нәжіс пен зәрден жүйелі түрде тазалау, оларды ұстайтын орындарды дезинфекциялау. Науалар мен аквариумдарды тазалау кезінде қолғап және басқа да сақтық шараларын қолдану қажет;
— қоғамдық орындарда серуендеу кезінде жануарларды тазалау;
— жануарларды ұстағаннан кейін және алдында қолды жылы сумен және сабынмен жуу;
— үйде және саяжайда кеміргіштердің пайда болуының алдын алу;
— маусымға сай киім кию, сондай-ақ кенелер жиі кездесетін жерлерде жабық киім кию;
— репелленттер мен инсектицидтерді қолдану арқылы жәндіктерден қорғау;
— үй жануарларын кенелердің бар-жоғын тексеру, паразиттерді дер кезінде жою;
— ауыл шаруашылығы жануарларын, аңшылық, қызметтік және үй иттерін, мысықтарды жылына кемінде 4 рет дегельминтизациялау;
— үй және ауыл шаруашылығы жануарларын вакцинациялау.

Зооантпронозные заболевания — что это и как от них защититься?
В связи с наступлением дачного сезона значительно возрастает риск заражения людей природно-очаговыми и зооантропонозными заразными заболеваниями. Зооантпронозные заболевания — это инфекционные болезни общие для человека и животных, которые могут попасть в организм человека при употреблении воды из открытых водоемов, ягод и других дикорастущих растений, обсемененных больными животными, мяса больных животных или при непосредственных контактах с животными. Наиболее актуальными являются сибирская язва, бешенство, бруцеллез, туберкулез, лептоспироз, туляремия и др. Возбудители этих заболеваний обладают значительной устойчивостью к воздействию различных факторов, длительное время циркулируют в дикой природе и обеспечивают длительное существование природных очагов.
Сибирская язва – особо опасная инфекционная болезнь сельскохозяйственных и диких животных всех видов, а также человека.
Бешенство — особо опасная острая зооантропонозная болезнь теплокровных животных всех видов и человека, характеризующаяся тяжелым поражением центральной нервной системы, необычным поведением, агрессивностью, параличами и летальным исходом. Резервуаром и главными источниками возбудителя бешенства служат дикие хищники (лисы, волки), а также бродячие и безнадзорные собаки.
Бруцеллез — инфекционное заболевание животных и человека, протекающее в хронической форме. Болезнь представляет опасность и для человека, нередки случаи осложнения бруцеллеза у людей в виде поражения суставов и дальнейшей инвалидности.
Туберкулез — хронически протекающее, инфекционное заболевание животных и человека. Источник инфекции — больное животное или человек. Микобактерия выделяется с молоком, мокротами, фекалиями. При этом фактором передачи служат корма, подстилка, вода, навоз. В сухое лето на пастбищах риск заражения минимальный, а вот во влажное и холодное риск увеличивается в разы (алиментарный путь). Собаки и кошки заражаются от больных или переболевших людей либо при поедании необеззараженного мяса и молока от больных животных.
Лептоспироз — инфекционная, природно-очаговая, болезнь многих видов животных. К лептоспирозу восприимчив и человек. Источники возбудителя инфекции – сельскохозяйственные домашние и дикие животные, мышевидные грызуны и крысы, имеющие клинические признаки болезни или являющиеся бессимптомными лептоспироносителями.
Туляремия — инфекционная болезнь бактериальной природы. Характеризуется заболевание увеличением лимфатических узлов, воспалительными и дегенеративными процессами в селезенке и образованием некротических, множественных очажков в паренхиматозных органах. Заболеванию подвержены сельскохозяйственные и домашние животные, также люди. Птицы являются носителями. Распространена болезнь повсеместно. Источником заражения являются грызуны (мыши, крысы, суслики, хомяки). Возможно заражение при поедании мяса диких животных (зайцев). Эхинококкоз — хроническое заболевание, которое развивается при паразитировании у человека личиночных (пузырных) стадий ленточных червей рода Echinococcus (эхинококка). В зависимости от локализации они поражают печень, лёгкие, головной мозг, реже сердце и другие органы. Источником заражения для человека являются больные животные. Способы передачи зоонозов от животных человеку:
— через укусы и царапины заражённых животных;
— при контакте с фекалиями или мочой животного, либо орально (прикосновение грязной рукой ко рту или лицу, а также через продукты, от больных животных (молоко, мясо, сыр, масло, яйца, шерсть).

К основным методам профилактики антропозоонозов относится:
— ограничение контактов с зараженными или подозрительными животными. При подозрении на какое-либо заболевание у животного необходимо ограничить контакты с ним, обратиться к ветеринарным специалистам государственной ветеринарной службы;
— соблюдение мер личной защиты при регулярном контакте с животными;
— отказ от употребления в пищу мяса подозрительного качества, а также мясных продуктов, которые хранились неправильно. Даже при хранении в холодильнике мясной салат с майонезом или соусом может стать источником опасных бактерий, которые, попав в желудочнокишечный тракт человека, приведут к развитию серьезного заболевания;
— употребление очищенной воды в местах наибольшего риска заражения бактериальными зоонозами. Зараженная вода опасна не менее чем зараженная пища. Воду следует кипятить или использовать бутилированную;
— регулярный осмотр домашних питомцев ветеринарным специалистом;
— регулярное очищение клеток домашних животных от остатков пищи, кала и мочи, обеззараживание мест их содержания. При чистке лотков и аквариумов, необходимо использовать перчатки и другие меры предосторожности;
— уборка за животными во время выгула на общественных площадках;
— мытье рук теплой водой с мылом после обработки животных и перед ней;
— профилактика появления грызунов в доме и на дачных участках;
— ношение одежды по сезону, а также закрытой одежды в местности, где распространены клещи;
— защита от насекомых при помощи репеллентов и инсектицидов;
— осмотр домашних животных на предмет наличия клещей, своевременное удаление паразитов;
— проведение дегельминтизации не менее 4 раз в году сельскохозяйственных животных, охотничьих, служебных и домашних собак, кошек;
— вакцинация домашних и сельскохозяйственных животных.